Schedule
Nov. 27, 2024 | 12:30–2:00 PM
Room
Rm 4, Jade-Onyx
Moderator
Karl Ian Cheng Chua
University of the Philippines Diliman
A4.1
Documentation of Iraynon Bukidnon Oral Traditions: Basis for Contextualized, Localized, and Indigenized Learning Materials
Ruzel B. Espino-Paller and Mayvin C. Casalan
University of Antique
The Philippines has various indigenous groups with undocumented cultural practices. In Antique Province, one of the oldest living indigenous groups is the Iraynon Bukidnon. Amidst technological advancement, this group is known for their authentic, intact, and unexplored culture. The present study aims to document the oral traditions of Iraynon Bukidnon, tagged as Rilihanun, in a certain community in Antique, Philippines. The paper is anchored on the oral tradition framework of Eugenio (2007), which posits that cultural knowledge is passed on through oral tradition from generation to generation. The researchers purposely involved the Iraynon Bukidnon council of elders to assure the reliability and authenticity of the intended data. The collected data revealed that their rilihanun are classified as folk songs, legends, myths, riddles, superstitious beliefs, fables, and proverbs. These rilihanun are essential to their existence as they influenced their way of life and served as the basis of their survival, environmental protection and disaster preparedness activities, treating illnesses, and abundant harvest. The documented oral traditions generated an anthology book, which served as supplemental material in teaching literature courses at a state university. Furthermore, teachers and students were able to establish significant classroom engagement with the aid of contextualized, localized, and indigenous educational materials developed from the data collected.
A4.2
Preliminary Corpus Linguistic Survey of the Meranaw Language as Basis for the Urgency of the Standardization of Meranaw Orthography
Sorhaila L. Latip-Yusoph
Mindanao State University-Marawi
This research involved creating a preliminary Meranaw language corpus of 254,978 word tokens from online sources. Metadata analysis like frequency lists and concordances described the corpus. Overall, the preliminary corpus and analysis established a useful collection and baseline understanding of the current orthographic status of the Meranaw language. With empirical descriptive design and quantitative and qualitative data analysis to describe the corpus, the texts collected were Meranaw translations of the Quran and Islamic Law, plus dialogs and drills from 2000-2021 available online. Confusing orthographical issues were found such as the inconsistent use of “e” as pepet sound, spelling confusion, consonant series issues, and dash usage. Phonology characteristics included pepet sound, heavy consonants, consonant clusters, and “q” and “sh” only in loanwords. Hence, this preliminary study of the Meranaw corpus opened all possibilities of making the standardization. Currently, the results are being used to support the Zinanadan manual for the Meranaw Orthography, a partnership between Mindanao State Univeristy and the Komisyon ng Wikang Filipino. Some recommendations of this study are revisiting all local languages of the Philippines and creating a standardized orthography for all using a participative approach from local writers and culture bearers.
A4.3
Lokalisasyon ng Edukasyon: Pananatili, Pagpapasigla, at Pagsasalinbuhay ng Wika at Kultura sa Konteksto ng mga Katutubong Mangyan
Schedar D. Jocson
University of the Philippines Diliman
Sa edukasyon sa Pilipinas, napakahalaga ang papel ng wika at kultura upang maisakatuparan ang kapaki-pakinabang na literasi. Espesyal ang kaso ng mga katutubong mamamayan sa pagkamit ng edukasyong nakaangkla sa sariling danas bilang indibiduwal at grupo. Simula 2009 hanggang 2015, nagkaroon ng programang Towards Education Rights of the Mangyan na pinondohan ng AusAID at Plan International. Sa nasabing programa, kolektibong tinatawag na Mangyan, umaabot sa 280,000 ang mga katutubong mamamayan ng Pilipinas na naninirahan sa Mindoro. Mayroong pitong pangkat-etniko na napapabilang sa ilalim ng terminong Mangyan: Alangan, Bangon, Buhid, Hanunuo, Iraya, Ratagnon, Tawbuid. Sa pamamagitan ng participant-observation at pamumuhay kasama ng mga volunteer teachers, nakapagbalangkas ang pag-aaral ng mga panuntunan sa wastong paglalaman ng mga kagamitang pampagkatuto at pagsasalin ng mga gawa. Sa pangkalahatan, nagiging epektibo ang kontekstuwalisadong edukasyon Marami rin ang nahikayat na matutong magbasa at magkuwenta gayundin ang mas malalim na pag-unawa sa binabasang kuwentong bayan.
Layon ng presentasyon na maipakita ang danas ng mga katutubong Mangyan sa pagkamit ng edukasyon na nalokalisa batay sa kultura. Nakagiya sa Indigenous Peoples’ Core Curriculum, binalangkas ang edukasyon batay sa karanasan at pangangailangan ng mamamayan. Upang matiyak na manatiling masigla ang paggamit ng katutubong wika, binuo rin ang data bank of words na mula sa mga miyembro ng komunidad. Liban dito, sa holistikong pamamaraan ng lapit, hindi lamang school-aged children ang natuto kung hindi nagkaroon din ng mag-aaral na may edad na. Inaasahan na sa pamamagitan ng pagbabahagi ng pag-aaral, mas marami pang mahikayat na mananaliksik na pagtuonan ng pansin ang paglolikalisa ng edukasyon sa pamamagitan ng wika at kultura ng mamamayan upang mapanatili, mapasigla, at maipasa ang kaalamang bayan sa konteksto ng edukasyon.
A4.4
Batbat ng Sambingay/Talinghaga ng Tunggalian at Digmaan sa Ulagingën ni Lumunag Aninayun at Ulagingën ni Apu Pamulaw ng Higaunën
Chem Remegia Pantorilla
Mindanao State University-Illigan Institute of Technology
Sining berbal ang isa sa mga matandang anyo ng pagsasalita ng pangkat Higaunën sa Lungsod Iligan. Halimbawa rito ang batbat na pinaghalong pagsasalaysay at pagpapaliwanag na sangkot ang proseso ng pakikinig at pasasalita. Matutunghayan ito sa Ulaging ng mga Higaunën sa Lunsod Iligan na inaawit ng baylan at pinapakinggan naman ng mga Higaunën mismo at ng iba pang taong hindi kabilang sa pangkat. Binubuo ng mga Ulagingën ang Ulaging na salaysay ng tiyak na bagani ng kanilang tribu. Sinundan ng pangangatwirang ito ang layunin nitong pag-aaral na isang batbat ng Higaunën ang mga Ulagingën na nagwiwika tungkol sa kanila, para sa kanila, at kaugnay sa kanila bilang isang etnikong pangkat. Ginamit na batayan sa pagsusuri ang nakalap na dalawang Ulagingën ang—Lumunag Aninayun at Apu Pamulaw. Batayan sa ginawang pagtalakay ang kaisipan ng batbat bilang anyo ng pagsasalita at pagwiwika para sa kanilang pangkat etniko. Partikular na tiningki rito ang sambingay/talinghaga ng tunggalian at away/digmaan na inilalahad sa banghay, tagpuan, at maging tauhan ng dalawang Ulagingën. Nais ring talakayin ang pag-uUlaging bilang gawaing komunikasyon na nagtataglay ng imahe tungkol sa pagpapanatili, pagpapatuloy, at pagtutulay ng kanilang paniniwala sa kasalukuyan. Higit sa lahat, ang banghay ng tunggalian at digmaan sa Ulagingën ay sambingay/talinghaga na gumaganap bilang tagapamagitan at tagapagtulay ng panahon at espasyon ng Higaunën sa ngayon at sa lipunang nasa loob ng Ulaging. Naging paraan ito ng kanilang pagbalabag o paghadlang sa anumang interbensyong panlabas dahil nagagamit nila ang Ulagingën upang ipakita at muling ipakilala ang Higaunën sa kapwa Higaunën at maging sa tagalabas ng kanilang banuwa.